ابن معتوق موسوی
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام | شهاب الدین بن سعید موسوی حُوَیزی |
| مذهب | امامیه |
| زادروز | ۱۰۲۵ق |
| محل زندگی | بصره |
| اطلاعات علمی | |
| آثار | دیوان |
شهاب الدین بن سعید موسوی حُوَیزی (۱۰۲۵- ۱۰۸۷ق) مشهور به ابن مَعتوق، شاعر شیعی خوزستانی است که شهرتش را از سرودن مدایحی در ستایش اهل بیت به دست آورده است. قصیده‌هایی در مدح پیامبر اکرم (ص)، امام علی(ع) و مرثیه حسین بن علی (ع) در دیوان او به چشم می‌خورد.
شخصیت شعری
از زندگی او آگاهی اندکی در دست است. وی در بصره پرورش یافت. طبعی روان و ذوقی سرشار داشت و از جوانی به سرودن شعر بسیار علاقه‌مند بود، اما اشعار خویش را گرد نمی‌آورد، تا آنکه در حدود ۱۰۵۵ق به سید علی خان که از سوی دولت صفویه بر بصره ولایت داشت، پیوست.
مداحی اهل بیت پیامبر(ص)
شهرت او بیشتر به سبب مدایح پرشوری است که در ستایش اهل بیت و به ویژه علی بن ابیطالب(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سروده است.
هرچند که در دیوان او که شامل ۵۲ مدح، ۴ مرثیه و برخی سروده‌های کوتاه در موضوعات گوناگون و نیز چند قطعه کوتاه نثر است، جز دو قصیده در مدح رسول اکرم(ص)، یک قصیده در مدح علی بن ابیطالب(ع) و یک قصیده در رثای حسین بن علی (ع) که در محرم ۱۰۸۲ سروده شده است، شعر دیگری درباره خاندان پیامبر(ص) دیده نمی‌شود. احتمالاً مدیحه‌های وی درباره امامان شیعه در زمره همان شعرهایی است که به گفته فرزندش معتوق از میان رفته است.
موضوع بقیه اشعار
بقیه اشعار وی سراسر در ستایش خاندان سیدعلی خان و به مناسبت پیروزی‌های آنان بر اعراب، تبریک و تهنیت عیدهای نوروز، فطر، قربان و جز آن سروده شده است و حتی‌گاه که برخی از آنان در شهرهای دیگر به سر می‌برده‌اند، سروده‌های خویش را برای ایشان می‌فرستاده است.
شهرت و چاپ اشعار وی
شعر وی دلنشین و زیباست و گاه در نسیب ِ قصیده‌ها که به شیوه قصیده کهن عرب سروده شده است، قطعه‌هایی بسیار لطیف به چشم می‌خورد و به همین سبب شعر وی، به رغم شهرت او به غلو در مدح اهل بیت، در میان اعراب سنی نیز رواج یافته است.
دیوان او که به همت فرزندش و به فرمان سیدعلی خان گردآوری شده، بارها در مصر، بیروت، اسکندریه و نجف به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۳۱۶؛ هاشمی، جواهر الادب فی ادبیات و انشاء لغة العرب، ۱۳۹۸ق، ص۴۶۹؛ اسکندری، الوسیط فی الاداب العربی و تاریخه، ۱۹۱۶م، ص۳۱۵
- ↑ مقدمه بر دیوان ابن معتوق، ص۳
- ↑ مقدمه بر دیوان ابن معتوق، ص۳؛ دیوان ابن معتوق، ۱۸۸۵م، ص۲۶
- ↑ هاشمی، جواهر الادب فی ادبیات و انشاء لغة العرب، ۱۳۹۸ق، ص۴۶۹
- ↑ امینی، اعلام الحویزة، ۱۴۰۴ق، ص۸؛ هاشمی، جواهر الادب فی ادبیات و انشاء لغة العرب، ۱۳۹۸ق، ص۴۷۰؛ اسکندری، الوسیط فی الاداب العربی و تاریخه، ۱۹۱۶م، ص۳۱۶؛ نک: دیوان ابن معتوق، ۱۸۸۵م، ص۱۶
- ↑ نک: دیوان ابن معتوق، جاهای مختلف
- ↑ نک: دیوان ابن معتوق، ۱۸۸۵م، ص۶ -۱۹و ص۲۱۳-۲۱۶، جاهای مختلف
- ↑ مقدمه بر دیوان ابن معتوق، ص۳
- ↑ دیوان ابن معتوق، ۱۸۸۵م، ص۸۶، ۱۰۶، ۱۳۴، ۱۴۳، ۲۰۸، جاهای مختلف
- ↑ نک: دیوان ابن معتوق، ۱۸۸۵م، ص۲۰۷
- ↑ ابیات آغازین قصیده به ویژه ابیاتی که مشتمل بر احوالات عاشقانه است.
- ↑ مقدمه بر دیوان ابن معتوق، ص۵
منابع
- ابن معتوق، شهاب الدین، دیوان شعر، به کوشش سعید شرتونی، بیروت، ۱۸۸۵م.
- اسکندری، احمد و مصطفی غنانی، الوسیط فی الاداب العربی و تاریخه، قاهره، ۱۹۱۶م.
- امین، محسن، اعیان الشیعة، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق / ۱۹۸۳م.
- امینی، عبدالحسین، الغدیر، به کوشش حسن ایرانی، بیروت، ۱۳۸۷ق / ۱۹۶۷م.
- امینی، م، اعلام الحویزة، تهران، ۱۴۰۴ق.
- معتوق بن شهاب الدین، مقدمه بر دیوان ابن معتوق.
- هاشمی، احمد، جواهر الادب فی ادبیات و انشاء لغة العرب، بیروت، ۱۳۹۸ق /۱۷۸م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: